ಮಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ: ಇಂದು ಮತ್ತು ನಾಳೆ

ಮಂಗಳೂರಿನ ಸಂತ ಅಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ 2010-11ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸೆಮಿನಾರೊಂದಕ್ಕೆ ಮಿತ್ರರಾದ ಪ್ರೊ ರಿಚರ್ಡ್ ಪಯಸ್ ಇವರ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಮಂಗಳೂರಿನ ಪ್ರಾಥಮಕ ಶಿಕ್ಷಣದ ಸ್ಥಿತಿ-ಗತಿ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಮಂಡಿಸುವ ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿತ್ತು. ಆ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪುನರ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಹಳತಾಗಿದ್ದರೂ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿಲ್ಲವೆಂದು ಎಣಿಸುತ್ತೇನೆ.

ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqsÀ ²PÀët: EAzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £Á¼É

                                                                

              ²PÀëtªÀÅ ªÀÄ£ÀĵÀå£À ªÀåQÛvÀézÀ°è UÀÄuÁvÀäPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀ§®è ¥ÀæªÀÄÄR G¥ÀPÀgÀt. ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß PÀlÄÖvÁÛgÉ. »ÃUÉ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ²PÀëtªÀ£Éßà CªÀ®A©¹ªÉ. ¸ÀªÀiÁdzÀ zsÁ«ÄðPÀ ZËPÀmÁÖUÀ°Ã ¸ÁªÀiÁfPÀ UÀÄj UÉÆÃvÀæUÀ¼ÁUÀ°Ã ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁUÀ°Ã – F J®èªÀÇ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀzÀ°ègÀĪÀ ²PÀët ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ©A§UÀ¼Éà DVªÉ. ºÁUÁV ²PÀëtzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ ¢PÀÄÌUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À ¸ÀªÀiÁd AiÀiÁªÀ ¢QÌ£À°è ¸ÁUÀÄwÛzÉ CxÀªÀ ¸ÁUÀĪÀÅzÀÄ GavÀ JA§ÄzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.

     ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è O¥ÀZÁjPÀ ²PÀëtªÀÅ  ¨Á¸É¯ï EªÉÃAd°PÀ¯ï «Ä±À£ïzÀªÀgÀÄ 1824gÀ°è ¥À櫤êAiÀÄ¯ï ±Á¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¥À¹zÀAzÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. F ±Á¯ÉAiÀÄÄ ¨É¼ÉzÀÄ ºÉªÀÄägÀªÁV FUÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ PÁ¯ÉÃeÁV ¥ÀjªÀwðvÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ ¸ÀASÉåAiÀÄ «zÁåyðUÀ½UÉ «zÉåAiÀÄ£ÀÄß zsÁgÉ JgÉAiÀÄĪÀ PÉÃAzÀæªÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäªÉ. ¥ÉÆ櫤êAiÀÄ¯ï ±Á¯ÉAiÀÄ ¸ÀÜ¥À£ÉAiÀÄÄ 1824gÀ°è JA§ÄzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå C©ü¥ÁæAiÀĪÁzÀgÀÆ ¥ÉÆæ ¥ÀætÂÃvÁ ±ÉnÖ EªÀgÀÄ  vÀªÀÄä D¼ÀªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è “¨Á¸É¯ï EªÉÃAd°PÀ¯ï «Ä±À£ï ¸ÉƸÉÊnAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ 1834gÀ°è ¥ÀæªÉò¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1836gÀ°è vÀ£Àß ¥ÀæxÀªÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©¹vÀÄ” JAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. F ±Á¯ÉAiÀÄÄ ªÀÄĤ¹¥À¯ï ºÉʸÀÆÌ°£ÉÆA¢UÉ «°Ã£ÀªÁ¬ÄvÀÄ. F J®èzÀjAzÀ ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À ¥ÀæxÀªÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄÄ 1836 CxÀªÀ CzÀQÌAvÀ »AzÉ ¸ÁܦvÀªÁ¬ÄvÀÄ JAzÀÄ zsÁgÁ¼ÀªÁV ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. ¥ÀætÂÃvÁ ±ÉnÖ EªÀgÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀÄ F ±Á¯ÉAiÀÄÄ »AzÀÆ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄAmÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÉAzÀÆ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. C£ÀAvÀgÀ 1853gÀ°è ¸ÀAvÀ ªÉÄÃj ±Á¯É, 1859gÀ°è ¸ÀAvÀ D£ÀgÀ ±Á¯É, 1880gÀ°è ¸ÀAvÀ C¯Á²AiÀĸÀgÀ ±Á¯É, 1891gÀ°è ¨É¸ÉAmï ±Á¯É, 1894gÀ°è PÉ£ÀgÁ ±Á¯É – EªÀÅ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀªÀÅ. ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è ²PÀëtªÀÅ ±Á¯ÉUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ªÀÄPÀ̼À zÁR¯ÁwAiÀÄ°è ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À PÀ®à£ÉAiÀÄ°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛ¯Éà ¸ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀªÁV ºÀgÀrzÉ. ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è ²PÀëtªÀÅ J®è DAiÀiÁªÀÄUÀ¼À°è ¨É¼É¢zÉ.

      ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è ²PÀëtªÀÅ F »AzÉ EzÀÝAw®èªÉA§ÄzÀ£ÀÄß AiÀiÁgÀÆ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. SÁ¸ÀV ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ C£ÀÄzÁ£ÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖªÉ. ºÉƸÀ ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆArªÉ. C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ zÉÆqÀØ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ªÁ妸ÀÄvÁÛ ¸ÁVªÉ. »A¢£À PÁ®ªÀ£ÀÄß £É£ÉzÀgÉ ¸ÁªÀiÁ£ÀåjUÉ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ¼À ªÉÄïÉAiÉÄà EvÀÄÛ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæªÀ®è, C£ÀÄzÁ¤vÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸Ë®¨sÀåUÀ½VAvÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼Éà ºÉZÁÑVzÀݪÀÅ. ±Á¯ÉUÀ¼À ¸ÀASÉå PÀrªÉĬÄzÀÄÝ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ±Á¯ÉUÁV zÀÆgÀ zÀÆgÀ £ÀqÉzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÁVvÀÄÛ. ±Á¯ÉUÀ¼À°è PÉÆoÀrUÀ¼ÀÄ, ±ËZÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤ÃgÀÄ, «zÀåZÀÒQÛ, PÉÆ£ÉUÉ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÆ PÀÆqÀ C¨sÁªÀzÀ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. ±Á¯ÉAiÉÄAzÀgÉ MAzÀÄ PÀlÄÖ¤mÁÖzÀ ªÀÄvÀÄÛ KPÀvÁ¤vÀ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è Cw²¹Û¤AzÀ PÀ°¸ÀĪÀ PÉÃAzÀæªÁVvÀÄÛ, ®ªÀ®«PɬÄAzÀ PÀÆr ¸ÀQæAiÀĪÁV PÀ°AiÀÄĪÀ ¸ÀܼÀªÀ®è. FUÀ EªÉ®èªÀÇ §zÀ¯ÁVªÉ. ªÀģɬÄAzÀ ºÀwÛgÀºÀwÛgÀzÀ°è ªÀÄPÀ̽UÉ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼ÀÆ ®¨sÀ嫪É. ¸ÀªÀð²PÀët C©üAiÀiÁ£ÀzÀ PÀȥɬÄAzÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ PÉÆoÀrUÀ¼À, ±ËZÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, «zÀÄåZÀÒQÛ, ªÀÄzsÁåºÀß Hl, ¸ÀªÀĪÀ¸ÀÛçÀUÀ¼ÀÄ, GavÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ – EªÉ®èªÀÇ ®¨sÀ嫪É. ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÉÆåà ¨sÀ«µÀåzÀ°è ¥ÀAiÀiÁð¥ÀÛªÀÄlÖ vÀ®Ä¥À§ºÀÄzÀÄ. zÁR¯Áw ºÁdgÁw ºÉZÀÄÑwÛªÉ. ®¨sÀå«gÀĪÀ zÁR¯ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ 1951gÀ°è Erà gÁdåzÀ°è ±Á¯ÉUÀ½UÉ zÁR¯ÁzÀ ªÀÄPÀ̼À ¸ÀASÉå 51,000 ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ°è F ¸ÀASÉå 1000. DzÀgÉ FUÀ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°èAiÉÄà 42000 ªÀÄPÀ̼ÀÄ C¨sÁå¸À ªÀiÁqÀÄwÛzÁÝgÉ. EzÀÄ gÁµÀÖçzÀ°èAiÀÄÆ, gÁdåzÀ°èAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ f¯ÉèAiÀÄ°èAiÀÄÆ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀÅzÀgÀ ¥Àæw©A§ªÉà DVzÉ. gÁdåzÀ EvÀgÉqÉUÀ¼ÀAvÉAiÉÄà f¯ÉèAiÀÄ°èAiÀÄÆ ±Á¯ÉUÀ¼À eÁ® «¸ÀÛj¹zÉ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯Á ¸Ë®¨sÀåªÀÅ ªÀÄUÀÄ«£À ªÀģɬÄAzÀ MAzÀÄ Q«Äà CAvÀgÀzÀ°è ®©ü¸ÀĪÀAvÉ K¥Àðr¹zÉ. ¥ÀæwªÀÄUÀĪÀÅ ±Á¯ÉUÉ ºÁdgÁUÀÄwÛzÉ J£ÀÄߪÀµÀÄÖ ²PÀët ¸ÁªÀðwæÃPÀgÀt ¸ÁzsÀåªÁVzÉ. 60:1 EzÀÝ «zÁåyð-²PÀëPÀ ¤µÀàwÛ 25:1PÉÌ E½¢zÉ. (ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ°è ¤dªÁV EzÀÄ 17:1). PÀjºÀ®UÉUÀ¼Éà vÀgÀUÀwPÉÆÃuÉUÀ¼À°è®è¢zÀÝ PÁ® ºÉÆÃV FUÀ ±Á¯ÉUÀ½UÉ PÀA¥ÀÆålgÀÄUÀ¼ÀÄ, n«UÀ¼ÀÄ EAvÀºÀ C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À¯ÁVzÉ.

        ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ±Á¯ÉUÉ zÁR¯ÉªÀiÁqÀ¯Éà ¨ÉÃPÉA§ §zÀÞvÉ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¯É¬ÄAzÀ ºÉÆgÀUÀĽAiÀÄzÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ EªÀÅ GzÀ㫹gÀĪÀ ºÉƸÀ PÀÄlÄA§ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀ. C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ «¨sÀd£É ºÉÆA¢ ¸ÀtÚ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀªÀÅ. MAzÀÄ PÀÄlÄA§PÉÌ MAzÀÄ ªÀÄUÀÄ JA§ gÉÆÃZÀPÀ LrAiÀiÁ DPÀµÀðPÀªÁV d£À¦æAiÀĪÁVzÉ. PÀȶ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄAvÀºÀ ¸ÀéAiÀÄA GzÉÆåÃUÀUÀ¼À §zÀ¯ÁV ¥ÀæwwAUÀ¼À ¸ÀA§¼À«gÀĪÀ £ËPÀjUÀ½UÉ d£ÉgÀÄ DPÀ¶ðvÀgÁUÀÄwÛzÁÝgÉ. ªÀÄPÀ̽UÉ GvÀÛªÀÄ ²PÀët ¤ÃqÀ¨ÉÃPÉA§ eÁUÀÈw ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ. ¨Á®PÁ«ÄðPÀvÀ£ÀzÀ «gÀÄzÀÞ DqÀ½vÁvÀäPÀ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑUÀÄwÛªÉ. ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¥ÉÆæÃvÁìºÀPÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÁzÀ GavÀ ¸ÀªÀĪÀ¸ÀÛç, GavÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ, ªÀÄzsÁåºÀß Hl, ¨ÉʹPÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ, ºÀ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ «zÁåyðªÉÃvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ – EªÉ®èªÀÇ F ¤nÖ£À°è PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrªÉ.

           ºÉƸÀ ¨ÉÆÃzsÀ£Á «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ eÁjUÉ §A¢ªÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆõÀPÀgÀÄ GvÁìºÀ¢AzÀ¯Éà ¸Áéw¹zÁÝgÉ. PÀ¤µÀ× PÀ°PÁ ªÀÄlÖUÀ¼ÀÄ, ZÉÊvÀ£Àå ¥ÀzÀÞw, £À°PÀ° ¥ÀzÀÞw, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀ¥ÀoÀå ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ºÉaÑzÀ DzÀåvÉ – EAvÀºÀªÉ®è ±Á¯Á ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ºÉƸÀvÀ£ÀªÀ£ÀÆß GvÁìºÀªÀ£ÀÆß vÀA¢ªÉ. vÀgÀUÀwAiÉƼÀV£À ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ CzsÁå¥ÀPÀgÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉVAvÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ PÀ°AiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ MvÀÄÛ §gÀĪÀAvÉ §zÀ¯ÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ vÀgÀUÀw PÉÆÃuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ°PÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÁV ¸ÀdÄÓUÉƽ¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. CzsÁå¥ÀPÀ PÀ°PÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹ PÉÆqÀĪÀ ZÀÄPÁÌtÂAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄwÛzÁÝ£É. ºÉƸÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥ÀzÀÞw ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ PÀµÀÖ¢AzÀ ©qÀÄUÀqÉUÉƽ¸ÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ ºÉƸÀ PÀ°PÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.

    F J®èªÀÅUÀ½AzÀ ±Á¯É¬ÄAzÀ ºÉÆgÀUÀĽAiÀÄÄ«PÉ zÀgÀ ¤gÀAvÀgÀªÁV PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ¸ÁVzÉ. »ÃUÉ zÁR¯ÁwAiÀÄ°è ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ ºÉƸÀ DAiÀiÁªÀĪÀ£Éßà PÀAqÀÄPÉÆArzÉ.

Year	Dropout rate
2010-11	0.001
2009-10	0.0107
2008-09	0.915
2007-08	0.0619

ªÀÄÄAzÁzÀgÀÆ ±Á¯ÉUÉ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹ JAzÀÄ ªÀÄ£ÀªÉÇ°¸ÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀð ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è §gÀ¯ÁgÀzÀÄ. DzÀgÉ AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄ°è ªÀÄUÀÄ NzÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ ªÀÄÄRåªÁUÀÄwÛzÉ.

       ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ°ègÀĪÀ «©ü£Àß jÃwAiÀÄ ±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PɼÀV£À vÀBSÉÛAiÀÄ°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. EzÀgÀ°è 2006-07gÀ°èzÀÝ DqÀ½vÀ ªÀÄAqÀ½ªÁgÀÄ ±Á¯Á ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß 2010-11gÀ ¸ÀASÉåUÀ½UÉ ºÉÆð¸À¯ÁVzÉ.

Year	Number of schools
	Gov LPS	GHPS	SWHPS	Aided LPS	AHPS	UALPS	UAHPS	GHS	AHS	UAHS
2006-07	03	28	1	05	40	06	38	8	27	19
2010-11	04	27	2	05	39	10	45	11	28	30

¸ÀgÀPÁjà ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄzÁ¤vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À ¸ÀASÉå ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¹ÜgÀªÁVzÉ. 2006-07gÀ°èzÀݪÀÅUÀ¼À°è ¸ÀgÀPÁjà ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄzÁ¤vÀ «¨sÁUÀUÀ¼À°è vÀ¯Á MAzÀÄ »jAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯É 2010-11gÀ°è QjAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ºÀAvÀPÉÌ PÀĹ¢zÉ. C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À ¸ÀASÉå ªÀµÀð¢AzÀ ªÀµÀðPÉÌ C¢üPÀªÁUÀÄwÛzÉ.

           ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼À «¨sÁUÀzÀ°è 2011gÀ°è £ÉÆÃrzÀgÉ 2007QÌAvÀ ªÀÄÆgÀÄ ºÉZÀÄÑ ¸ÀgÀPÁjà ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ½ªÉ. C£ÀÄzÁ¤vÀ ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼À°è MAzÀÄ ºÉZÀÄѪÀj ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁVzÉ. C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ «¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÀjUÀt¹zÀgÉ 4 QjAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ, 7 »jAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 11 ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÉƸÀzÁV ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆArªÉ. DqÀ½vÀ ªÀÄAqÀ½UÀ¼À°è C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀªÁV G½AiÀÄĪÀ ¥ÀæªÀÈwÛ ¤ZÀѼÀªÁV PÁt¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¥ÉÆõÀPÀgÀ°è C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ½UÉ vÀªÀÄä ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß zÁR°¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÈwÛ ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÆ ¸ÀàµÀÖªÁVzÉ. C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è 5£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀwAiÀÄ £ÀAvÀgÀ DAUÀè ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ¥ÁoÀUÀ½gÀĪÀÅzÀÆ ¸ÁªÀiÁ£Àå CªÀ¯ÉÆÃPÀ£À¢AzÀ w½zÀÄ §gÀĪÀ CA±À. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ DPÀµÀðtÂÃAiÀÄ PÀlÖqÀ, ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄïÉÆßÃlPÉÌ PÀAqÀħgÀĪÀ (¸ÀªÀĪÀ¸ÀÛç EvÁå¢UÀ½AzÀ) ²¸ÀÄÛ – EªÉà ¥ÉÆõÀPÀgÀ vÀȦÛUÉ PÁgÀtUÀ¼ÁV PÁt¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÉ®è ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ¼À°è CµÁÖV EgÀĪÀÅ¢®è. (EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀ ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ¼À°è «zÁåyð ¸ÀASÉå ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÆ C£ÀĨsÀªÀ). ¥ÉÆõÀPÀgÀÄ C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ «¢ü¸ÀĪÀ ±ÀĮ̪À£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À®Ä ¸ÀªÀÄxÀðªÁVgÀĪÀÅzÀÆ PÀÆqÀ CAvÀºÀ ±Á¯ÉUÀ¼À «PÁ¸ÀPÉÌ PÁgÀtªÁVzÉ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÀgÀPÁjà ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÀßqÀ C£ÀÄzÁ¤vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è «zÁåyð ¸ÀASÉåAiÀÄÄ, ±Á¯ÉUÀ¼À CzsÁå¥ÀPÀ ªÀUÀðzÀ GvÀÛªÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, UÀt¤ÃAiÀĪÁV PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛzÉ.

     PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀzÀ°è F ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀàµÁéV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.

School type	Enrolment			Difference Of 10-11 to 09-10
	2008-09	2009-10	2010-11
Government	3890	4386	4433	47
Aided	11739	15894	14734	- 1160
Unaided	14252	21662	23492	1830
Total	29881	41942	42659	717

   E°è PÁtĪÀ ºÉZÀѼÀªÀÅ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ® ºÉÆgÀªÀ®AiÀÄ ±Á¯ÉUÀ½AzÀ ªÀ®¸ÉAiÀÄ£ÀÆß M¼ÀUÉÆArzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À¨ÉÃPÁVzÉ. C®èzÉ:

     Erà f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀÄPÀ̼À zÁR¯Áw PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀð¢AzÀ ªÀµÀðPÉÌ ¸ÀÄ. 3000zÀµÀÄÖ PÀrªÉÄ ªÀÄPÀ̼ÀÄ zÁR¯ÁUÀÄwÛzÁÝgÉ. (EzÀPÉÌ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ªÀÄPÀ̼À ¸ÀASÉå PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÆ MAzÀÄ PÁgÀt). ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ°è ªÀÄPÀ̼À zÁR¯ÁwAiÀÄÄ C®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èAiÀiÁzÀgÀÆ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ(2009-10QÌAvÀ 2010-11gÀ°è 717 ªÀÄPÀ̼ÀÄ ºÉZÁÑVzÁÝgÉ). £ÁªÀÅ ¸ÀgÀPÁjÃ, C£ÀÄzÁ¤vÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß vÀÄ®£ÁvÀäPÀªÁV £ÉÆÃrzÀgÉ £ÀUÀgÀzÀ C£ÀÄzÁ¤vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è MmÁÖgÉ 1160 ªÀÄPÀ̼ÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÁÝgÉ. C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è 1830 ºÉZÁÑVzÁÝgÉ. EzÀÄ C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼ÀvÀÛ ¥ÉÆõÀPÀgÀ DzÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ½UÉ DzÀåvÉ PÉÆqÀĪÀªÀgÀÄ ¨ÉÃgÉAiÉÄà EzÁÝgÉ. ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ¼À°è ªÀÄPÀ̼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ 47gÀµÀÄÖ   ºÉZÁÑVzÉ JA§ÄzÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀð. F ªÀÄPÀ̼À ¥ÉÆõÀPÀgÀÄ C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À ±ÀÄ®Ì ¤ÃqÀ¯ÁgÀzÀªÀgÀÄ; vÀªÀÄä ªÀÄPÀ̼À ²PÀët EAvÀºÀ ±Á¯ÉAiÀÄ°èAiÉÄà »ÃUÉAiÉÄà EgÀ¨ÉÃPÉA§ PÀĸÀÄ§È¶Ö E®èzÀªÀgÀÄ J£ÀߧºÀÄzÀÄ.

      £ÀUÀgÀzÀ MlÄÖ zÁRÀ¯ÁwAiÀÄ°è C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è£À ¥ÀæªÀiÁt ªÀµÀð¢AzÀ ªÀµÀðPÉÌ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ. 2008-09gÀ°è ±ÉÃ.48gÀ¶ÖzÀÝ F ¥ÀæªÀiÁt 2009-10gÀ°è 52%, 2010-11gÀ°è 55% DVzÉ. C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ½UÉ vÀªÀÄä ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸ÀĪÀ F ¸ÁªÀÄxÀåð d£ÀgÀ DyðPÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ zÉÆåÃvÀPÀªÀÇ DVgÀ§ºÀÄzÀÄ. DyðPÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JA¢lÄÖPÉÆAqÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆõÀPÀgÀ DAUÀè ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀvÀÛ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÀgÉ C£ÀÄzÁ£À gÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è ºÉZÁÑUÀÄvÀÛ ¸ÁUÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÁjà ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄzÁ¤vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è D ¸ÀASÉå PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. £ÀUÀgÀzÀ ªÀÄÄA¢£À ¢£ÀUÀ¼À ±ÉÊPÀëtÂPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è F CA±ÀªÀ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ CUÀvÀå. EAvÀºÀ ±Á¯ÉUÉà ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ MvÁ۬ĸÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÀÇ C®è; ¸ÁzsÀĪÀÇ C®è. ºÁUÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ ¸ÀgÀPÁjà ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄzÁ¤vÀ PÀ£ÀßqÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è «zÁåyð¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀÄ. ªÉÄð£À PÉÆõÀÖPÀ vÉÆÃj¸ÀĪÀAvÉ 4433 gÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ ¥ÉÆõÀPÀgÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ½UÉà PÀ¼ÀÄ»¸À®Ä EµÀÖ¥ÀqÀĪÀªÀjzÁÝgÉ CxÀªÀ CAvÀºÀ C¤ªÁAiÀÄðvÉ EzÀݪÀjzÁÝgÉ. EªÀgÀ ªÀÄPÀ̼À ¸ÀÆPÀÛ «PÁ¸ÀPÁÌV ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥À£ÀªÀåðªÀ¸ÉÜUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ vÀvï PÀëtzÀ CUÀvÀå.

       EAvÀºÀ ¥ÀÄ£ÀªÀåðªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ JgÀqÀÄ UÀÄjAiÀÄļÀîzÀÄÝ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV ¸ÀgÀPÁj ±Á¯ÉUÀ¼À°è ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ ¥Àæw¶×vÀ  SÁ¸ÀV ±Á¯ÉUÀ¼À°ègÀĪÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ½UÉ ºÉÆð¸ÀĪÀAºÀªÀ®è. F ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß G£ÀßwÃPÀj¹ GvÀÛªÀÄ ªÀÄlÖzÁÝV¸ÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ DAiÀiÁªÀÄ. EAvÀºÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvÉAiÀÄÄ F ±Á¯ÉUÀ½UÉ RArvÀªÀV §gÀĪÀ ªÀÄPÀ̽UÉ GvÀÛªÀÄ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ°è ¸À¥sÀ®vÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAzÀÄPÉÆqÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÉ ¥Àæw ±Á¯ÉAiÀÄ°è ªÀÄPÀ̼À ¸ÀASÉå ¹Ã«ÄvÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ  UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß zÀÈqsÀ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÀ®è. JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÁV ªÀÄPÀ̼À ¸ÀASÉåAiÀÄ «Äw¬ÄAzÁV ¥Àæw vÀgÀUÀwUÉƧ⠲PÀëPÀjgÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁUÀzÉ PÀ°PÉAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß zÀÈqsÀ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÆ ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀÄ.. F JgÀqÀÆ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¥ÀÄ£ÀªÀåðªÀ¸ÉÜ zÁjªÀiÁrPÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ.

     ¸ÀÄ.143 ¸ÀgÁ¸Àj «zÁåyð ¸ÀASÉåAiÀÄ 31 ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ¼À §zÀ¯ÁV £Á®ÄÌ CxÀªÀ LzÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ ¸Ë®¨sÀåUÀ½gÀĪÀ ±Á®gÀUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖ§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è£À ¸Ë®¨sÀåªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Àæw¶×vÀ ±Á¯ÉAiÀÄ ¸Ë®¨sÀåQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀ¨ÁgÀzÀÄ. FUÁUÀ¯Éà EgÀĪÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è GvÀÛªÀĪÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ EAvÀºÀ ±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖ§ºÀÄzÀÄ. D J®è ±Á¯ÉUÀ¼À CzsÁå¥ÀPÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß F ±Á¯ÉUÉ ªÀUÁð¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. »ÃUÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥Àæw vÀgÀUÀwUÉƧâ CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®è; ¸ÀAVÃvÀ, avÀæPÀ¯É – EAvÀºÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀ°¸À®Æ ¸ÀÆPÀÛ ªÀåªÀ¸ÉÜ PÀ°à¸À§ÄzÀÄ; ªÀÄzsÁåºÀß G¥ÁºÁgÀ, ¯Éʧæj, ªÀiË®å ²PÀët, EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀPÀÆÌ ²PÀëPÀgÀÄ ®¨sÀåªÁUÀÄvÁÛgÉ. gÁdåzÀ ²PÀët ¤ÃwUÉ «gÉÆÃzsÀªÁUÀzÀAvÉ ²PÀët ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è PÀÆqÀ £ÀªÀÄåvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃgÀ§ºÀÄzÀÄ. PÀA¥ÀÆålgï ªÀÄÆ®PÀ ²PÀët, ªÉ¨ï DzsÁjvÀ ²PÀët, EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁV C¼ÀªÀr¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ DPÀµÀðtÂÃAiÀĪÁV¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ ªÀAavÀ ªÀUÀðUÀ¼À ªÀÄPÀ̽UÉ GvÀÛªÀÄ ²PÀët zÉÆgÀPÀĪÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÁV CªÀgÀ §zÀÄPÀÄUÀ¼À°è ªÀÄÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀĪÀ°è ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.

                ¥ÀÄ£ÀªÀåðªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¥ËæqsÀ±Á¯Á ªÀÄlÖzÀ®Æè CUÀvÀåªÁzÀgÀÆ CzÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ºÀAvÀzÀµÀÄÖ ¸ÀgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ®¨sÀªÀ®è. £ÀUÀgÀzÀ°ègÀĪÀ 59 ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼À°è 11 ªÀiÁvÀæ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ DqÀ½vÀPÉÆ̼À¥ÀnÖªÉ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯ÉUÀ½AzÀ ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ½UÉ ªÀÄPÀ̼ÀÄ zÁlĪÁUÀ ºÉÆgÀUÀĽAiÀÄÄ«PÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 11% EzÉ. CAzÀgÉ £ÀUÀgÀzÀ°èAzÀÄ 589 ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¥ËæqsÀ ±Á¯ÉUÀ½UÉ ¸ÉÃgÀzÉ ¨ÁQAiÀiÁUÀÄwÛzÁÝgÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ²PÀëtªÉAzÀgÉ 10£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀwªÀgÉV£À ²PÀëtªÉAzÀÄ CxÀÊð¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ F ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ªÀÄÄRåªÁ»¤UÉ vÀgÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR «µÀAiÀĪÉà DVzÉ. DzÀgÉ F PÉ®¸ÀªÀÅ ºÉZÀÄÑ PÀµÀÖPÀgÀªÁzÀÄzÀÄ, KPÉAzÀgÉ F ªÀÄPÀ̼ÀÄ vÀªÀÄä §zÀÄQUÁV zÀÄrAiÀÄÄwÛgÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÀ vÀªÀÄä ¥ÉÆõÀPÀgÀ §zÀÄQUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛgÀ§ºÀÄzÀÄ. CªÀgÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆtðUÉƽ¸ÀzÉà EgÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzÀÝjAzÀ ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÉ zÁR¯ÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ CºÀðgÁV®èzÉà EgÀ§ºÀÄzÀÄ. EAvÀºÀ ªÀÄPÀ̼À ²PÀëtªÀÅ O¥ÀZÁjPÀ ±Á¯ÉUÀ½AzÀ ªÀiÁvÀæ ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀÅ¢®è. EAvÀºÀªÀjUÉ J¸ï J¸ï J¯ï ¹ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ vÀAiÀiÁjUÁV ¸ÀAeÉ vÀgÀUÀwUÀ¼ÀÄ, ªÀÄPÀ̽UÉ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è zÀÆgÀ²PÀët C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÈwÛ ²PÀët ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ – EAvÀºÀªÀÅ EªÀgÀ ²PÀëtPÉÌ ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀ§®èªÀÅ.

      ¥ËæqsÀ ²PÀëtzÀ CªÀ¢üAiÀÄÄ ¥Àæw ªÀÄUÀÄ«£À fêÀ£ÀzÀ°è MAzÀÄ ªÀåQÛvÀé gÀÆ¥ÀuÁ CªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ F CªÀ¢üAiÀÄ ²PÀëtªÀ£ÀÄß §ºÀÄ JZÀÑjPɬÄAzÀ ªÀåªÀºÀj¸À¨ÉÃPÀÄ. F ªÀAiÀĹìUÉ ¸ÉÃjzÀ 4433 ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¸ÀgÀPÁjà ±Á¯ÉUÀ¼À°èzÁÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀgÀ°è ¸ÀÄ.2000zÀµÀÄÖ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¸ÀgÀPÁjà ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼À°è 8£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀwAiÀÄ°èzÁÝgÉ. F ªÀÄPÀ̽UÉ PÀÆqÀ «±ÉõÀ vÀgÀ¨ÉÃw CUÀvÀå. ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£À, ªÀÈwÛ ²PÀët, ªÀÈwÛ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À, ««zsÀ PÀ¯ÉUÀ¼À°è vÀgÀ¨ÉÃw - EAvÀºÀ «©ü£Àß PÉëÃvÀæUÀ¼À°è EªÀgÀ£ÀÄß vÉÆqÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ vÀÄA§ ªÀÄÄRå. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¸ÀÆPÀÛ ªÀÈwÛUÉ CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀdÄÓUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ CªÀgÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß ºÀ¸À£ÁV¸ÀĪÀ°è ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀ§®ÄèzÀÄ. GfgÉAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ gÀvÀߪÀiÁ£À¸À ¥ÀæAiÉÆÃUÀ F ¤nÖ£À°è ºÉƼÀºÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ§®ÄèzÀÄ. ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß mÉÊ®jAUï, PÀȶ, vÉÆÃlUÁjPÉ, CqÀÄUÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, PÀA¥ÀÆålgï ¤ªÀðºÀuÉ = EAvÀºÀ ºÀ®ªÀÅ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀÈwÛUÀ½UÉ AiÉÆÃUÀågÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À¯ÉÆèAzÀ£ÀÄß C£ÀAvÀgÀ D ªÀåQÛ ¤dªÁVAiÀÄÆ C£ÀĸÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯ÉUÀ½UÉ ¸ÀÆa¹zÀAvÀºÀ ¥ÀÄ£ÀªÀåðªÀ¸ÉÜAiÀÄÆ ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀ۪ɤ¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ J°è ¥Àæ¸ÀÄÛvÀªÉÇà C°è CzÀ£ÀÆß C£ÀĵÁפ¸À§ºÀÄzÀÄ. C®èzÉ ¥Àæw±Á¯ÉUÉƧ⠸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀPÀ(PË£Éì®gï) ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw «zÁåyðUÉ ºÉÆA¢¹zÀAvÉ M§â ªÉÊzÀå ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼À°è CUÀvÀå.

    ¥ËæqsÀ±Á¯Á ²PÀëtªÀ£ÀÄß ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉƽ¹zÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄÄA¢£À ²PÀëtªÀ£ÀÄß J°è PÉÊUÉƼÀîvÀPÀÌzÉÝA§ÄzÀ£ÀÆß zÀÈqsÀ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÆ ªÀÄÄRå.

    ªÀÄPÀ̽UÁV GavÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÁØAiÀÄ ²PÀëtzÀ ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉAiÀiÁV §A¢zÉ. ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¸ÁévÀAvÀæöå, ²PÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄAvÀæt, ±Á¯Á¸Ë®¨sÀåUÀ¼À MzÀUÀuÉ – EAvÀºÀªÉ®è ªÀÄPÀ̼À ºÀQÌ£À°è ¸ÉÃjªÉ. PÁ®PÀ¼ÉzÀAvÉ ¥ÉÆõÀPÀgÀ®Æè ªÀÄPÀ̼À®Æè ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À §UÉÎ eÁUÀÈw ºÉZÁÑUÀÄvÀÛ ºÉÆÃzÀAvÉ vÀgÀUÀwUÀ¼À£ÀÄß FVgÀĪÀAvÉ Ej¸ÀĪÀÅ¢®è. ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄvÀÛªÀgÀ ¥ÉÆõÀPÀgÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼À G®èAWÀ£ÉAiÀiÁzÁUÀ ¥Àæw¨sÀn¸À§ºÀÄzÀÄ. CzÉà ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ¥Àr¹PÉÆAqÀgÉ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¸ÀªÀiÁd«gÉÆâüà ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃgÀĪÀ ¸ÀA¨sÀªÀ«zÉ. E£ÉÆßAzÀÄ PÉƣɬÄAzÀ £ÉÆÃrzÀgÉ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À £À²¸ÀÄ«PÉUÉ JqÉAiÀiÁUÀzÀAvÉ vÀAvÀæeÁÕ¤UÀ¼ÁV ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¨É¼ÉzÀgÉ, CªÀgÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ fêÀ£ÀzÀ°è ¥ÁæªÀiÁtÂPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÄgÉAiÀÄĪÀAvÁzÀgÉ, §zÀÄQ£À §UÉÎ zsÀ£ÁvÀäPÀ ªÀÄ£ÉÆÃzsÉÆÃgÀuÉAiÀÄļÀîªÀgÁzÀgÉ £ÀUÀgÀzÀ £Á¼ÉAiÀÄÄ ¨sÀªÀåvÀgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. MnÖ£À°è £ÁUÀjÃPÀ ªÀiË®åUÀ¼ÉÆqÀ£É ²¸ÀÄÛ§zÀÞvÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀÄîªÀAvÉ vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß ²PÀët PÉëÃvÀæzÀ°è «PÀ¹¸ÀĪÀÅzÀÄ EA¢£À DzÀåvÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ ªÀiË®å ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£À - F JgÀqÀÄ PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß §ºÀÄ UÀA©üÃgÀªÁV ¥ÀjUÀt¸À¨ÉÃPÁVzÉ.

      MnÖ£À°è ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀ£À°è £Á½£À ²PÀët «©ü£ÀߪÁVgÀ¯Éà ¨ÉÃPÁVzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ ²PÀëtªÀ£ÀÄß £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÁA¸ÀÌøwPÀªÁV ²æêÀÄAvÀUÉƽ¸ÀĪÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV ¸ÀªÀÄgÀ¸À vÀgÀĪÀ, AiÀiÁAwæPÀ KPÀvÁ£ÀvɬÄAzÀ ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ ¥Àæw¸ÀàA¢¸ÀĪÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÀ£ÁßV gÀƦ¸À ¨ÉÃPÁVzÉ, ±Á¯ÉUÀ¼À°è ¸ÁévÀAvÀæöå, ªÀiË®å²PÀëtzÀ §UÉÎ MvÀÄÛ, ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£À vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀgÀt – EAvÀºÀªÀÅ F ¤nÖ£À°è ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀ §®èªÀÅ.